حد سود (Take Profit) و حد ضرر (Stop loss) دو عبارت پرکاربرد در بین معاملهگران هستند که تریدر را بی نیاز از رصد ۲۴ ساعته بازار میکنند؛ به عبارت دیگر با تعیین کردن حدسود و حدضرر یک موقعیت معاملاتی، دیگر لازم نیست که نگران نوسانات بازار، قطعی اینترنت، قطعی برق و این دسته موارد باشید. تعیین حد سود و حد ضرر به ویژه در بازار ارزهای دیجیتال بسیار حائز اهمیت است. همانطور که احتمالاً مطلع هستید، قیمت ارزهای دیجیتال به صورت ۲۴/۷ در حال تغییر است و هیچ زمان مشخصی برای بسته شدن بازار وجود ندارد؛ بنابراین تعیین حد سود و حد ضرر میتواند بهترین گزینه برای در امان ماندن از نوسانات غیرمنتظره بازار رمزارزها باشد، زیرا برای هیچ تریدری امکان دنبال کردن ۲۴ ساعته این بازار وجود ندارد. در ادامه این مقاله از صرافی دنیای ارز به توضیح جامعی از این اصطاحات، نحوه تعیین آنها، مزایا و معایب استفاده از حد سود و حد ضرر میپردازیم
حد سود چیست؟
«مسلما هر تریدری در بازار ارزهای دیجیتال به دنبال گرفتن حداکثر سود ممکن از یک معامله است. از این رو یکی از دغدغههای اصلی تریدرهای بازار ارزهای دیجیتال این است که بتوانند در صورت پیشروی بازار به سمت مطلوب آنها، نهایت سود ممکن از یک معامله را بگیرند و با سود حداکثری از معامله خارج شوند؛ حد سود (TP) یا Take Profit بهترین گزینه برای رسیدن به این هدف است. از آنجایی که در بازار رمزارزها و به طور کلی بازارهای سرمایه معمولا شاهد نوسانات شدیدی هستیم، اگر یک تریدر به درستی حد سود یا حد ضرر را تعیین نکند، ممکن است که دچار ضررهای زیادی شود و یا فرصتهای خوب را از دست بدهد. از این رو درک مفهوم حد سود در ارز دیجیتال بسیار اهمیت دارد.»
حد سود به معنای این است که یک نقطه یا قیمت مناسب (که حداکثر سود ممکن برای یک معامله دارد) را انتخاب و در پلتفرم معاملاتی خود وارد کنیم. بارها پیش آمده است که قیمت یک ارز دیجیتال به سمت مطلوب پوزیشن خرید یا فروش تریدر پیش رفته، اما به صورت ناگهانی بازار تغییر روند داده و قیمتها در خلاف جهت مورد انتظار تریدر حرکت کردهاند. در این صورت اگر Take Profit توسط تریدر انتخاب نشده باشد، فرصت بهرهبرداری و سودآوری از دست میرود.
چطور حد سود تعیین کنیم؟
اغلب کارشناسان توصیه میکنند که هر معاملهگر باید به محض ورود به یک معامله، چشمانداز کلی از آن را در نظر داشته باشد. یعنی تریدر در ابتدا تحلیل و پیشبینی کند که قیمت یک ارز دیجیتال تا چه میزان به سمت مطلوب او پیش خواهد رفت تا بتواند یک بازه مناسب برای حد سود تعیین کند یا برعکس اگر قیمت به سمت مورد نظر او پیش نرفت، تا چه میزان حاضر به ضررکردن خواهد بود.
خیلی از معاملهگران در بازارهای مالی از درصد برای تعیین حد سود و حد ضرر استفاده میکنند. به طور مثال اگر در یک معامله قیمت به گونهای پیش رفت که برای تریدر سود 10 درصدی داشت، از معامله خارج میشود یا اگر معامله نهایتا با 5 درصد ضرر مواجه شد، آن را میبندند. برخی نیز از ارقام مشخص (مثلا 50 دلار) برای میزان سود یا ضرر در یک معامله استفاده میکنند. در ادامه مقاله به بررسی اندیکاتورها و ابزارهای تحلیلی که در تعیین حد سود استفاده میشوند، خواهیم پرداخت.
مزایا و معایب تعیین حد سود
تعیین حد سود در معاملهگری اگر اصلیترین نکته نباشد بدون شک یکی از اصلیترینها خواهد بود. مزایا و معایت تعیین حد سود در فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال عبارت است از:
کاهش نگرانی و اضطراب معاملهگر
بزرگترین مزیت تعیین حد سود را میتوان کاهش قابل توجه نگرانی و استرس تریدرها دانست. وقتی که شما یک معامله را با تعیین درست حد سود و حد ضرر باز میکنید، خیال آسودهتری دارید. به طور کلی یا قیمت به حد سود شما برخورد کرده و با سود از معامله خارج میشوید. یا با یک ضرر معقول معامله شما بسته خواهد شد. این کاهش نگرانی و استرس (مخصوصاً وقتی که تعداد تریدها و سرمایه شما بالاتر میرود) یک مزیت بسیار بزرگ محسوب میشود.
مدیریت سرمایه و ریسک
از طرفی وقتی که Take Profit در معاملات شما استفاده شده باشد، به اندازه قابل قبولی توانستهاید مدیریت سرمایه و ریسک را انجام دهید. طبیعی است که شما برای سرمایهای که در بازارهای مالی قرار میدهید ارزش زیادی قائل هستید و به طبع آن باید ریسک مناسبی را برای هر معامله بپذیرید. همانطور که میدانید هیچکس از ۱۰ ثانیه آینده بازار مطلع نیست. پس هر لحظه ممکن است که روند صعودی به نزولی یا روند نزولی به صعودی تبدیل شود! پس تعیین درست حد سود و ضرر باعث میشود که شما با یک انتخاب معقول و مناسب به دنبال کسب درآمد از بازارهای مالی باشید.
محدود کردن سود معامله
از طرفی تعیین حد سود و حد ضرر معایبی هم دارد. بزرگترین عیب آن این است که احتمال دارد بازار خیلی بیشتر از آنچه شما پیشبینی کردهاید به سمت مورد انتظار پیشروی کند! مثلاً فرض کنید روی 20 هزار دلار بیت کوین خریدهاید و پیشبینی شما، صعود قیمت تا 22 هزار دلار است و شما Take Profit را نیز روی 22 هزار دلار تنظیم کردهاید، اما قیمت به 25 هزار دلار میرسد! در این صورت شما فرصت استفاده از این رشد قیمت فوق العاده را از دست دادهاید. این حالت مخصوصاً برای افرادی که درآمدهای بالاتر و تعداد بیتکوینهای بیشتری داشتهاند، باعث حسرت زیادی خواهد بود!
حد ضرر در معاملات چیست؟
سفارش حد ضرر یا Stop-Loss یک ابزار مهم در معاملات است که به کمک آن میتوانیم از ضررهای بزرگ جلوگیری کنیم. زمانی که شما یک معامله باز میکنید، میتوانید برای آن حد ضرری تعیین کنید تا اگر قیمت رمزارز به سطح مشخصی رسید، به صورت خودکار دارایی شما فروخته شود. هدف اصلی از تعیین حد ضرر این است که میزان زیان را محدود کنید و نگذارید ضرر بیشتر از حدی که خودتان تعیین کردهاید بشود. تعیین حد ضرر و حد سود یکی از مهمترین روشهای مدیریت ریسک در بازار کریپتو است.
وقتی وارد معاملهای میشوید، باید از قبل تصمیم بگیرید که چقدر حاضر هستید ریسک کنید. حد ضرر دقیقاً به همین منظور استفاده میشود. شما میتوانید حد ضرر را به صورت درصدی از سرمایه، یک قیمت مشخص یا بر اساس سود و زیان کلی (PnL) تنظیم کنید. به این ترتیب، اگر بازار برخلاف پیشبینی شما حرکت کند، معامله به صورت خودکار بسته میشود و از ضرر بیشتر جلوگیری میکنید.
«حد ضرر در واقع یک دستور به صرافی یا پلتفرم معاملاتی است که وقتی قیمت به سطح تعیینشده رسید، دارایی شما را بفروشد یا موقعیت معاملاتی را ببندد. به این قیمت تعیینشده، «قیمت استاپ» یا Stop Price گفته میشود. زمانی که قیمت بازار به این سطح برسد، دستور شما به یک سفارش بازار تبدیل میشود و معامله در اولین فرصت اجرایی انجام خواهد شد»
نکته جالب اینجا است که تا قبل از رسیدن قیمت بازار به قیمت استاپ، سفارش حد ضرر شما در دفتر سفارشات صرافی قرار نمیگیرد. به زبان سادهتر، این سفارشها مثل سفارشهای مخفی هستند و وقتی قیمت بازار به قیمت استاپ برسد، تازه به صورت یک سفارش بازار (Market Order) فعال میشوند و وارد دفتر سفارشات میشوند.
برای مثال، فرض کنید شما یک رمزارز را خریدهاید و برای آن حد ضرری ۱۰ درصد پایینتر از قیمت خرید تعیین میکنید. اگر قیمت رمزارز افت کند و به این سطح برسد، حد ضرر فعال میشود و دارایی شما به فروش میرسد. این کار باعث میشود از ضررهای بزرگتر جلوگیری کنید.
تفاوت سفارش حد ضرر با سفارش استاپ لیمیت
«باید توجه داشته باشید که سفارش حد ضرر با سفارش استاپ لیمیت (Stop-Limit Order) متفاوت است. در سفارش استاپ لیمیت، شما قیمتی دقیق برای خرید یا فروش تعیین میکنید. یعنی زمانی که ارزش دارایی به قیمت استاپ برسد، سفارش شما تازه تبدیل به یک سفارش محدود (Limit Order) میشود. مشکل اینجاست که اگر قیمت بازار به آن سطح نرسد یا نقدینگی کافی وجود نداشته باشد، ممکن است سفارش شما اجرا نشود»
در حالی که در سفارش حد ضرر به محض رسیدن به قیمت استاپ، معامله با بهترین قیمت موجود انجام میشود. زیرا سفارش با رسیدن به قیمت استاپ تبدیل به یک سفارش بازار (Market Order) میشود. البته این نکته را هم باید بدانید که برای اجرای سفارشهای حد ضرر، باید خریدار یا فروشندهای در بازار وجود داشته باشد.
حد ضرر فقط برای فروش داراییها نیست!
بسیاری از معاملهگران فکر میکنند حد ضرر فقط برای زمانی است که یک دارایی را خریدهاند و میخواهند از کاهش قیمت آن محافظت کنند. در حالی که این تصور درست نیست. حد ضرر در هر دو حالت خرید (Long) و فروش (Short) قابل استفاده است.
وقتی شما وارد یک موقعیت خرید یا Long میشوید، انتظار دارید قیمت دارایی افزایش پیدا کند تا سود کنید. اما اگر بازار برخلاف پیشبینی شما حرکت کند و قیمت شروع به کاهش کند، با تعیین حد ضرر میتوانید جلوی ضرر بیشتر را بگیرید. در این حالت، به محض اینکه قیمت به سطح توقف مورد نظر شما برسد، صرافی به طور خودکار سفارش فروش ثبت میکند. این کار باعث میشود معامله بسته شود و از ادامه ضرر جلوگیری شود.
از طرف دیگر، اگر وارد یک موقعیت فروش یا Short شوید، به این معناست که شما روی کاهش قیمت دارایی حساب باز کردهاید. در پوزیشن شورت، شما در واقع یک دارایی را قرض میگیرید و میفروشید، به این امید که بعداً آن را ارزونتر بخرید و به قرضدهنده برگردانید. اما اگر قیمت دارایی برخلاف انتظار شما افزایش پیدا کند، ضرر خواهید کرد. برای مدیریت این ریسک، میتوانید برای موقعیت فروش هم حد ضرر تعیین کنید. وقتی قیمت به سطح استاپ برسد، صرافی سفارش خرید ثبت میکند تا معامله شما را ببندد و از ضرر بیشتر جلوگیری کند.
به طور خلاصه، حد ضرر ابزاری است که در هر دو نوع معامله به کار میرود، چه بخواهید از کاهش قیمت در موقعیت خرید محافظت کنید و چه از افزایش قیمت در موقعیت فروش.
یکی از موضوعات بسیار مهمی که بر تعیین درست حد سود و حد ضرر تاثیرگذار است، استراتژی معاملاتی تریدرهاست. یک تریدر بر اساس ویژگیهای گوناگون و معیارهای مختلف خودش، تصمیم میگیرد که در یک معامله تا چه Take Profit یا ضرر کند. مثلاً فرض کنید که یک تریدر تصمیم میگیرد که روی قیمت ۲۰ هزار دلار، وارد معامله خرید بیتکوین بشود. استراتژی او نیز این است که پس از ۱۰ درصد سود از معامله خارج شود. به عبارت دیگر حد سود سود را ۱۰ درصد بیشتر از قیمت فعلی (یعنی ۲۲ هزار دلار) تعیین میکند. قاعدتاً این تریدر منتظر خواهد ماند تا قیمت به ۲۲ هزار دلار برسد و به محض رسیدن به این قیمت، صرافی معامله را با سود ۲۰۰۰ دلاری برای او خواهد بست. تریدر دیگری با همین وضعیت حد سود را روی 5 درصد (یعنی رسیدن قیمت به عدد 21000 دلار) تعیین میکند. همین موضوع در مورد حد ضرر نیز صادق است. به عبارت دیگر هر تریدر با توجه به میزان ریسک پذیری خود، Take Profit یا ضرر را مشخص میکند.
«تعیین درست حد سود و حد ضرر را میتوان یکی از اصلیترین مبانی مدیریت سرمایه در بازارهای مالی در نظر گرفت. معمولاً وقتی کارشناسان از واژه «مدیریت سرمایه» استفاده میکنند منظورشان در ابتدا تعیین درست حد سود و حد ضرر در معاملات بازارهای مالی است. حال ممکن است که یک تریدر، ریسک پذیری بیشتری داشته باشد و بخواهد بعد از ۲۰ درصد تغییر قیمت، پوزیشن خود را ببندد. این ریسک پذیری و معیارهای مختلف مربوط به آن، جزو ویژگیهایی است که هر تریدر برای تعیین Take Profit و ضرر در نظر میگیرد»
نسبت ریسک به ریوارد یک مفهوم کاربردی برای تعیین حد سود و حد ضرر در بازارهای مالی است. اجازه دهید با ذکر مثال این مفهوم را تشریح کنیم. فرض کنید شما پس از تحلیل و بررسی چارت بیت کوین، تصمیم میگیرید که وارد معامله خرید شوید. قیمت فعلی هم 20 هزار دلار است. پیش بینی شما این است که قیمت تا حدود 22 هزار دلار رشد خواهد داشت. پس حد سود خود را روی 22 هزار دلار تنظیم میکنید. یعنی ۲۰۰۰ دلار افزایش قیمت پس از خرید. از طرفی تعیین میکنید که اگر قیمت از ۱۹ هزار دلار پایینتر رفت از معامله با ضرر خارج شوید. یعنی ضرر ۱۰۰۰ دلاری .
پس به طور کلی چشم انداز معامله شما به این صورت است که در صورت پیشروی به سمت بالا، ۲۰۰۰ دلار سود و در حالت برعکس، ۱۰۰۰ دلار ضرر داشته باشد. از تقسیم این دو عدد بر هم، نسبت ریسک (حداکثر میزان ضرر پیش بینی شده) به ریوارد (حداکثر میزان سود پیش بینی شده) محاسبه خواهد شد. در این مثال این نسبت برابر 2/1 ( یک به دو) است. نسبت ریسک به ریوارد یک به دو یا برای افراد کم ریسکتر، یک به یک و نیم، نسبت ریسک به ریوارد بسیار مناسب و قابل قبولی است. مسلماً افراد ریسک پذیرتر، نسبت های متفاوتی را تعیین میکنند. فرمول ریسک به ریوارد به شکل زیر است:
قیمت حد ضرر – قیمت فعلی رمزارز = ریسک
قیمت فعلی رمزارز – حد سود = ریوارد
ریوارد / ریسک = نسبت ریسک به ریوارد (R/R)
نکاتی برای تعیین حد سود در بازار ارزهای دیجیتال
یکی دیگر از نکات بسیار مهم این است که همواره باید به نقاط سود و ضرری که تعیین کردهاید، پایبند باشید. خیلی از تریدرها با توجه به نوسانات شدیدی که در قیمتها اتفاق میافتند، مکرراً حد سود و حد ضرر خود را تغییر میدهند. در صورت داشتن یک استراتژی معاملاتی مناسب، انجام چنین کاری بیهوده خواهد بود. پس به اصول استراتژی معاملاتی خود پایبند باشید و در هنگام نوسانات بازار، احساسات خود را کنترل کنید.
اندیکاتورهای مشخص کردن take profit حد سود
برای تعیین یک نقطه حد سود منطقی و معقول، شما میتوانید از روشهای مختلفی استفاده کنید. اگر آشنایی کافی با تحلیل تکنیکال دارید با رسم حمایت و مقاومتهای قوی میتوانید حد سود مناسب را تعیین کنید. تجربه نشان داده که استفاده از خطوط یا سطوح حمایت و مقاومت برای تعیین Take Profit و حد ضرر بسیار کاربردی هستند.
خطوط حمایت و مقاومت در اغلب ابزارها و اندیکاتورها مورد استفاده قرار میگیرند و از اصلیترین معیارها برای پیش بینی روند قیمت در در حوزه تحلیل تکنیکال به شمار میآیند. همان طور که میدانید خط مقاومت خطی است که قیمت پس از برخورد به آن (یا لمس نقاط نزدیک به آن) به احتمال بسیار زیاد بازگشت خواهد داشت. به همین دلیل میتواند یک نقطه بسیار مناسب برای تعیین Take Profit در نظر گرفته شود. چرا که احتمال شکسته شدن آن و بالاتر رفتن قیمت، کم است. استفاده از اندیکاتورهای مختلف ( به خصوص اندیکاتورهایی که اساس آنها بر پایه مقادیر میانگین متحرک است) و همچنین ابزار قدرتمند ایچیموکو میتواند به اندازه قابل قبولی برای تعیین حد سود و حد ضرر کمک کننده باشد.
به طور کلی اندیکاتورهای مختلفی وجود دارد که میتوان با استفاده از آنها حد سود و ضرر را به صورت تقریبی تعیین کرد. اما اندیکاتور ATR به واسطه اینکه اساسا بر پایه نوسانات قیمت بازار در یک بازه زمانی مشخص تعریف شده، میتواند در بین اندیکاتورها گزینه مطلوبتری باشد. عددی که معمولاً اندیکاتور ATR نشان میدهد همان بازه نوسان قیمت است. اگر این عدد کوچک باشد، به معنای این است که نوسانات بازار کم است و قاعدتاً حد سود و ضرر با قیمت خرید فاصله چندانی ندارند. اما اگر عدد اندیکاتور ATR عدد بزرگی باشد، قاعدتاً میتوان گفت که بازار پر نوسان است و تریدرها میتوانند با فاصله بیشتری از قیمت خرید، Take Profit و حد ضرر را تعیین کنند. پس این اندیکاتور ابزار حد سود و حد ضرر هم به شمار میآید.
ابزار حد سود در تریدینگ ویو
خوشبختانه با استفاده از ابزارهای گوناگونی میتوانید حد سود در تریدینگ ویو را تعیین کنید. برخی از تریدرها از ابزار فیبوناچی برای تعیین Take Profit و حد ضرر استفاده میکنند. ابزار فیبوناچی به اندازه قابل قبولی میتواند خطوط حمایت و مقاومت را تشخیص دهد. از این رو اندیکاتور حد سود فیبوناچی، ابزار کاربردی و قابل اتکا برای تعیین Take Profit و stop loss به شمار میرود.
خوشبختانه امروزه در پلتفرمهای معاملاتی که صرافیهای مختلف در اختیار تریدرها قرار دادهاند میتوانید حد سود و حد ضرر را به راحتی تعیین کنید. فقط کافی است که مدیریت سرمایه را رعایت کرده و عدد Take Profit و استاپ لاس را در نرم افزار وارد کنید. کافیست این اندیکاتور یا ابزارهای مختلف دیگر (مثل ابزار ایچیموکو) را در پلتفرم معاملاتی تریدینگ ویو یا هر پلتفرم معاملاتی دیگر نصب کنید. در این صورت به راحتی میتوانید نقاط خطوط حمایت و مقاومت و نوسانات معقول یک رمز ارز را مشاهده و از آنها برای تعیین حد سود استفاده کنید.
نکاتی برای تعیین حد ضرر در بازار ارزهای دیجیتال
بسیاری از معامله گران از فیبوناچی، میانگینهای متحرک، درصدی از سرمایه، سطوح حمایت و مقاومت، سقف و کف قبلی واندیکاتورهایی مانند RSI و… برای تعیین حد ضرر معامله خود استفاده میکنند.
نحوه استفاده از فیبو برای تعیین حد ضرر
سطوح مهم فیبوناچی ریترسمنت مانند ۰.۶۱۸، ۰.۵ و … میتواند به عنوان حد ضرر استفاده شود.
نقش اندیکاتورها در تعیین محدوده استاپ لاس
همانطور که در تصویر بالا میبینید؛ میتوان با مشخص کردن کف یا حمایت دراندیکاتور و سپس اعمال آن در نمودار قیمتی، یک استاپ لاس مناسب در معاملات بازار ارز دیجیتال خود مشخص کرد.
اشتباهات رایج در گذاشتن حد ضرر
از جمله اشتباهات رایج کاربران در استفاده از حد ضرر میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
قرار دادن استاپ لاس در اعداد دلخواه
بازار به آن مقدار دلخواهی که دوست دارید به آن برسید یا هیچ عدد بیحساب و کتاب دیگری اهمیت نمیدهد. یکی از بزرگترین اشتباهاتی که میتوانید مرتکب شوید این است که سعی کنید بازار را با چارچوب خود مطابقت دهید، بجای اینکه خود را با بازار منطبق کنید. بنابراین، تعیین سطح حد ضرر باید بر اساس تحلیل تکنیکال باشد. برای اطلاع از رایجترین اشتباهات تریدرها در بازار ارزهای دیجیتال میتوانید از مقالههای آموزشی صرافی ایرانیکارت استفاده کنید.
قرار دادن حد ضرر خیلی نزدیک
وقتی حد ضررهای بسیار نزدیک قرار میدهید، ممکن است قیمت فضای کافی برای نوسان قبل از اینکه در نهایت به سمت تارگت شما حرکت کند را نداشته باشد. به این ترتیب وقتی نوسانات را در نظر نمیگیرید و استاپ خود را نزدیک به نقطه ورود قرار میدهید، احتمال اینکه حد ضرر شما زده شده و سپس به سمت هدف پیش روی کند، بسیار زیاد است.
طمع کردن
برخی از معاملهگران این اشتباه را میکنند که استاپ لاس را خیلی دور تنظیم میکنند و منتظر میمانند که دیر یا زود قیمت به سمت تارگت آنها پیش برود. واقعیت این است که وقتی میتوانید از آن پول برای ورود به معاملهای سودآورتر استفاده کنید، نگه داشتن معاملهای که مدام ضرر و زیان میکند چیست؟
قرار دادن استاپ دقیقاً روی سطوح حمایت یا مقاومت
قیمت میتواند حول حمایتها و مقاومتها نوسان کند. بنابراین اگر یک فضای بیشتر از حمایت و مقاومت برای حد ضرر در نظر نگیرید قطعاً استاپ شما به راحتی فعال میشود.
تریدرهای حرفهای بدون تعیین حد سود و حدضرر معامله نمیکنند!
مهم نیست که در بازار چه استراتژی دارید؛ چه در معاملات طولانی مدت و چه در معاملات اسکلپ، تعیین استاپ لاس بسیار مهم است. چرا که شما هرگز نمیدانید چه زمانی اخبار منتشر میشود یا یک نهنگ وارد بازار شده و نوسانات عمده ایجاد میکند. بنابراین استفاده از دستور حد ضرر تا حد زیادی سادهترین راه برای حفظ سرمایه است.با استفاده از تشخیص حد سود میتوان از فرصتهای مختلفی که برای کسب درآمد از بازارهای مالی به دست میآید، استفاده کرد و آنها را از دست نداد. دقیقا همانند تعیین حد ضرر یا استاپ لاس که از ضررهای بیشتر جلوگیری میکند. با استفاده از اندیکاتورهایی مانند ATR ، ابزارهای مانند ایچیموکو و فیبوناچی و الگوهای تحلیل تکنیکال میتوانید نقاط مناسب برای تعیین Take Profit و حد ضرر را تعیین و از فرصتهای بیشمار تریدر در بازار ارزهای دیجیتال و کسب درآمد دلاری بهترین استفاده را کنید.